Kleine hemellichamen

Omloopbanen

Het grootste deel van de planetoïden loopt binnen de planetoïdengordel om de zon. Deze bevindt zich tussen de banen van Mars en Jupiter. Zijn dat de brokstukken van de vijfde planeet van ons zonnestelsel? De eerste, die dit vermoeden begin 19de eeuw uitte, was Heinrich Olbers, de ontdekker van de [...]

Ontdekking

Tussen de binnenste en de buitenste planeten van ons zonnestelsel ligt een opvallend groot gat. Aan het eind van de 18de eeuw besloten wetenschappers daarom systematisch naar de ontbrekende planeet tussen Mars en Jupiter te zoeken. Maar het was meer bij toeval dat de Italiaanse astronoom Guiseppe Piazzi nieuwjaarsnacht 1801 [...]

Planetoïde

In een gordel tussen de planeten Mars en Jupiter bevinden zich de planetoïden. In het jaar 1801 werd de eerste planetoïde ontdekt. Deze werd in eerste instantie aangezien voor een nieuwe planeet van het zonnestelsel, en kreeg de naam Ceres. Een andere benaming voor een planetoïde is asteroïde. Planetoïde betekent [...]

Zonnewind / Gas

Het interplanetaire gas wordt hoofdzakelijk door de zonnewind gevormd. Slechts een verhoudingsgewijs klein deel is afkomstig van de atmosferen van de planeten. Het bestaat in de eerste plaats uit elektronen, protonen en heliumkernen. Deze deeltjes bereiken, al naar gelang de sterkte van de zonneactiviteit, snelheden van 300 à 800 km/s. [...]

Corona

De corona is het omhulsel van de zon. Deze buitenste laag van de zonne-atmosfeer is normaliter met het blote oog niet waarneembaar. De fotosfeer, de oppervlakte van de zon,verhindert dit door zijn enorme helderheid. Pas bij een totale zonsverduistering zien we de corona. De naam betekent overigens ‘kroon’. De corona [...]

Zodiakaal licht

Het begrip “Zodiakos” komt uit het Grieks, en betekent ”dierenriem“. Op de plek waar de zon’s morgens tevoorschijn komt, resp. ’s avonds verdwijnt, ziet men kort voor zonsopgang en kort na zonsondergang de hemel oplichten. Dit licht is bijzonder goed te zien aan de evenaar. In onze breedtegraden neemt men [...]

Interplanetaire materie

In het zonnestelsel bevinden zich de planeten met hun manen, kometen, planetoïden, meteoroïden en het allesbeheersende hemellichaam, de zon. De zon is in eerste instantie verantwoordelijk voor de eveneens aanwezige interplanetaire materie. Daartoe behoort o.a. het zodiakaal licht. Het is vooral aan de evenaar tijdens zonsopgang en zonsondergang goed te [...]

Inslagen

Hoewel ijzermeteorieten vaker gevonden worden dan steenmeteorieten, komen ze veel minder vaak voor. 95% van alle meteorieten bestaan uit steen. Deze schijnbare tegenstrijdigheid is daardoor te verklaren, dat steenmeteorieten op de aardoppervlakte minder opvallen. Bovendien verweren ze sneller. De tot nu toe grootste gevonden meteoriet is die van Hoba in [...]

Meteorenzwermen

Jaarlijks treden rond dezelfde tijd meteorenzwermen of -regens op. De omloopbaan van de aarde om de zon blijft onveranderd. Op deze baan passeert onze planeet uitgestrekte kosmische stofvelden. Deze opeenhopingen van materie zijn vaak afkomstig van komeetstaarten. Vanaf de aarde gezien lijken de meteorenregens van een bepaald punt uit te [...]

Herkomst van meteoren

“Dat er ijzer uit de hemel zou vallen – in onze tijd zou het onvergeeflijk zijn, als men zulke sprookjes ook maar waarschijnlijk zou achten.” Dit verklaarde de mineraloog Xaver Stütz in 1792, hoewel in het verleden al enkele malen berichten over dergelijke fenomenen waren verschenen. Bijvoorbeeld de meteoriet van [...]

Meteoren-Meteorieten

De grote hoeveelheid gelijk klinkende begrippen zoals meteoren, meteorieten, meteorologie, meteorisch of meteorenzwerm is verwarrend, en kan gemakkelijk tot verwisselingen leiden. De meteorologie, dus de weerkunde, noemt alle lichamen, die op de aarde vallen, meteoren. Daarmee worden niet alleen de vaste lichamen, maar ook de diverse neerslagvormen bedoeld. Regen en [...]

Ontdekking/Structuur

Een komeet bestaat uit een kern, een coma en een staart. De kern heeft een doorsnee van maar enkele kilometers. Metingen van de ruimtesonde Giotto toonden aan, dat de komeet van Halley zestien kilometer lang en acht kilometer breed is. De bestanddelen van de kern zijn vooral ijs en stof. [...]

Herkomst/Banen

De buitenste rand van ons zonnestelsel wordt begrensd door een wolk, die voorbij de baan van Pluto ligt. In die wolk bevinden zich miljarden komeetkoppen, die ook wel ”vuile sneeuwballen“ worden genoemd. De Nederlandse astronoom Jan Oort heeft in 1950 deze wolk voor het eerst theoretisch beschreven. Ze is daarom [...]

Kometen

Altijd al hebben kometen de mensen gefascineerd en beangstigd. Vaak werden ze gezien als voorbodes van catastrofes of zelfs van het einde van de wereld. De astronomische wetenschap heeft deze schrikbeelden grotendeels ontkracht. Daartoe heeft vooral de Europese ruimtesonde “Giotto” bijgedragen. Bij het laatste opduiken van de komeet van Halley [...]