angst bij uw hond verminderen
De reactie op angst kan door karakter, maar vooral ook door ervaring in het verleden verschillen. Honden doen gewoon wat hen het beste lijkt.
Veel agressief gedrag is gebaseerd op angst, die vaak weer gebaseerd is op nare ervaringen in het verleden. Wanneer een hond onverwacht en zonder provocatie van zijn kant is aangevallen door een soortgenoot, kan hij geleerd hebben dat je maar beter niet alle honden kunt vertrouwen en vanuit die gedachte reageren met `de eerste klap is een daalder waard’. Datzelfde geldt voor een nare ervaring met een kind. Een kind begon bijvoorbeeld plotseling te krijsen toen de hond vol interesse eropaf ging en wat snuffelde. De hond leert dat kinderen onvoorspelbare wezens zijn en snauwt ze weg als ze in zijn buurt komen.
Wanneer een hond iets leuks heeft gepakt om mee te spelen en u pakt dat af – omdat het ongeschikt of kostbaar is – zonder er iets anders interessants voor terug te geven, dan kan een hond gefrustreerd raken. Hij kan beslissen dat het geen enkele zin heeft mee te werken omdat het hem op geen enkele manier iets goeds oplevert. Op deze manier kan een hond `prooinijd’ ontwikkelen, waarin veel dreiggedrag en indien nodig bijten een belangrijke rol speelt.
Frustratie en angst werken vaak nauw samen bij het laten zien van agressie. Als een hond met een slechte ervaring met andere honden bijvoorbeeld niet kan vluchten als hij aangelijnd is, ontwikkelt hij vanuit die frustrerende beperking agressief dreiggedrag en wordt daardoor `de rothond’ van de buurt.
De meeste honden hebben van nature territoriumdrift, zij zijn gehecht aan een bepaalde omgeving waar ze zich veilig en vertrouwd voelen. De ene hond zal meer voortvarend en zekerder dreigen en zonodig aanvallen als hij dat nodig vindt dan de ander. Dat is afhankelijk van het ras (bij sommige rassen is het gedrag vrijwel weggefokt), het temperament en de ervaring met het effect van dreiggedrag. Onder territorium verstaan de meeste honden hun huis en tuin, maar ook de straat of het park van het dagelijkse uitje kunnen de hond – naar zijn eigen mening – toebehoren. En dus zal hij iedere indringer die daar niet hoort eruit werken. Dat kan er behoorlijk heftig aan toe gaan, want het eigen veilige territorium is de basis van je voortbestaan. Het kleinste territorium is je persoonlijke zone, een stukje lucht om je heen waarbinnen alleen zeer vertrouwde personen of soortgenoten mogen komen. Honden die angstig zijn of hun speeltje verdedigen, laten niet zomaar iemand binnen die persoonlijke zone toe. Daarom kan zo’n hond iemand die hem helemaal niet aanraakte, maar zich wel binnen die zone begaf, aanvallen. Alle alarmbellen rinkelen op dat moment voor hem, terwijl aanwezigen en het slachtoffer zullen verzekeren dat niemand iets deed om de hond tot zijn aanval te brengen.
Honden zijn roedeldieren en zullen altijd bij gevaar hun roedelgenoten verdedigen door tussen het gevaar en de roedelgenoten in te gaan staan. Tegelijk rekenen ze erop dat ze gesteund worden door diezelfde achterban. Daardoor kunnen gevaarlijke situaties ontstaan wanneer uw hond afstuift op een vreemd persoon of hond en u achter hem aanrent om hem te stoppen. In de ogen van de hond steunt u zijn gedrag en zal hij nog fanatieker reageren. Grijpt u uw hond nu van achteren bij zijn halsband om verder vechten te voorkomen, dan loopt u grote kans zelf slachtoffer te worden. Honden grijpen elkaar bij een gevecht achter in de nek en in zijn opwinding had uw hond niet in de gaten dat u het was. Vaak zijn de bijtende honden daarna dan ook hevig ontdaan. Geeft u uw hond vervolgens op zijn kop, ondanks dat hij zich verward en deemoedig toont, dan verstoort u uw relatie met hem totaal. Een hond die zich onderdanig toont, mag niet doorgestraft worden. Doet u dat wel, dan vertoont u in zijn ogen gestoord gedrag en kan hij niet meer op u vertrouwen.
Honden met een hoge status hebben privileges die ze onderscheidt van hun ondergeschikte soortgenoten. Ze hebben recht op het meeste en beste voer (wat ze altijd zullen hebben omdat ze de sterkste en snelste zijn als er gezamenlijk een prooi gevangen wordt), ze hebben de beste en veiligste ligplaats en een ruim gemeten persoonlijke zone. Bovendien hebben zij recht op voortplanting. Lagergeplaatste honden die de statusgebonden verworvenheden van een hogergeplaatste betwisten, zullen dit met een flitsende uitval zonder voorafgaand dreiggedrag afgestraft zien worden. Voortdurend dreigen en geruzie is niet aan de orde, dat zien we veel meer bij de middengroep binnen de roedel.
Bij een onduidelijke of gelijkwaardige rangorde binnen uw gezin kan zo’n hond steeds weer bezig zijn hogerop te komen. Of een hond die zeker weet dat u de baas bent en u op geen enkele manier provoceert, heeft ooit succes gehad met zijn snauw naar een van uw kinderen en heeft het sinds die tijd op uw kind gemunt, zeker als u niet in de buurt bent. Zo’n hond heeft ten opzichte van het kind een aangeleerde hogere status.
Datzelfde zien we ook vaak als de heer des huizes naar zijn werk is. De hond heeft mevrouw in zijn zak zitten en daagt haar uit door dingen te stelen en deze vervolgens te verdedigen. Deze honden zijn diep in hun hart erg onzeker over hun sociale status en daardoor veel alerter, uitdagender en gevaarlijker!
Honden die dreigen of zelfs durven te bijten, moeten dat gedrag vaak met straf bekopen. Helaas is het zo dat agressie als antwoord op agressie de agressie juist versterkt. Met het advies `Geef hem dan eens flink op zijn donder’ bent u dus absoluut niet gebaat. Wat kunt u dan wel doen?
* Realiseer u vanuit welke drijfveren de agressie kwam/komt (zie hiervoor). Als u hem kunt begrijpen, kunt u hem al een beetje vergeven.
* Vraag u af of u de agressie had kunnen zien aankomen of kunnen verwachten! Hoe was zijn lichaamstaal? Hoe reageerde hij eerder op deze omstandigheden?
* Inventariseer heel eerlijk of u de agressie onbedoeld uitlokte. Was u bedreigend? Keek u hem strak aan? Provoceerde u hem zodat hij eigenlijk geen keuze had? Strafte u door, ondanks zijn deemoedsgebaren? Pakte u iets af wat hij belangrijk vindt, zonder hem geleerd te hebben los te laten door zijn favoriete voorwerp te ruilen voor iets anders geweldigs? Kwam u binnen zijn persoonlijke zone? Pakte u hem bij zijn halsband?
*Ga nog eerlijker na hoe uw dagelijkse omgang met uw hond is. Heeft u hem altijd/vaak zijn zin gegeven door te voldoen aan zijn eisen (geef me water/laat me uit/neem me op schoot/aai me/schuif eens op in bed/speel met me en ga zo maar door)? U ziet dat er heel wat redenen kunnen zijn waarom uw hond u of een van uw gezinsleden heeft gebeten. Heel vaak blijken onbegrip van zijn beweegredenen en slecht lezen van zijn lichaamstaal de oorzaak die uiteindelijk tot de beet leidt. Door heel eerlijk uw gedrag tegen het licht te houden, vindt u vaak de aanleiding van zijn gedrag. Meer begrip betekent het begin van herstel van de relatie. Dat betekent niet dat u met alleen een juist begrip klaar bent. Want het is niet de bedoeling dat het gebeurde zich herhaalt of dat u maar gewoon moet toezien hoe uw hond u of een ander gezinslid onder de duim houdt door agressie te vertonen.