1851 tot 1900
1851 De Brit Joseph Paxton presenteert met het »kristalpaleis« de eerste belangrijke van de nieuwe tijd. De Fransman Hippolyte Fizeau meet met een beroemd geworden proef de in stromend water. De inzichten uit deze proef leiden tot de toepassing van de en vormen de basis voor de . In Londen vindt de eerste wereldtentoonstelling plaats. Wetenschappers, hobbyisten en technici presenteren het brede publiek voor het eerst hun baanbrekende ontdekkingen en uitvindingen. Léon Foucault toont met een spectaculaire slingerproef in het Parijse Panthéon de aan. In 1852 construeert hij het eerste gyro- of tolkompas, dat een belangrijk navigatiemiddel op zee wordt. De Duitser Jacob Mayer vindt het uit, de basis voor het latere Siemens-Martin-procédé voor de staalfabricage. Door het Kanaal tussen Groot-Brittannië en het Europese vasteland worden in dit jaar de eerste water-telegraafkabels> gelegd.
1852 De Brit William Thomson (Lord Kelvin) ontwikkelt het : Aan een warmtebron van lage temperatuur wordt warmte-energie onttrokken, en naar een warmtedrager met hogere temperatuur geleid; hierdoor kan men o.a. gebouwen verwarmen. De Fransman Henry Giffard bouwt het eerste met stoommachinekracht aangedreven, halfstijve . Na een succesvolle proefvlucht bouwt hij een tweede, groter exemplaar, dat in 1857 neerstort.
1853 De Brit Abraham Gesner wint uit asfalt een licht ontvlambare vloeistof, die hij noemt, en als brandstof voor lampen gebruikt.
1854 De Spanjaard Antonio Torres bouwt de eerste moderne ; aangetoond is, dat een vroege vorm van dit instrument met vier snaren al in de 13de eeuw in Spanje werd bespeeld. De Duitse Amerikaan Heinrich (Henry) Goebel maakt de eerste bruikbare ; bamboevezels dienen als lichtgevend medium.
1855 De Italiaan Luigi Palmieri construeert in 1855 de , een apparaat voor het meten van de sterkte van een aardbeving. Benjamin Silliman uit de VS vindt de met opdraaibare pit uit. De Brit David E. Hughes vindt een schrijftelegraaf uit, die zend- en ontvangapparaat in één is. De Berlijnse drukker Ernst Litfaß stelt in dit jaar in Berlijn de eerste door hem uitgevonden plakkaatzuil voor buitenreclame op (). Daarmee moet een einde gemaakt worden aan het in het wilde weg aanplakken van posters aan huiswanden.
1856 De Fransman Louis Pasteur ontdekt, dat het voorzichtig, kort verhitten van levensmiddelen leidt tot de dood van veel micro-organismen. Dit of is tot op heden het belangrijkste middel voor de conservering. De Brit Williarn Henry Perkin richt een anilineverffabriek op voor de fabricage van kunstmatige verfstoffen. De Amerikaanse ingenieur Robert Fulton bouwt in dit jaar voor de Russische marine een zeeboot>, die een diepte van 45 m kan bereiken. De Franse fysioloog Claude Bernard toont de aan.
1857 De Oostenrijkse geestelijke en natuurvorser Gregor Mendel kruist vanaf 1857 in totaal meer dan 10.000 pogingen erwten, bonen en andere voedingsgewassen, en formuleert de naar hem genoemde (mendelisme) over de erfelijkheid van eenvoudige kenmerken. De Amerikaan Elisha G. Otis uit de VS installeert in een New York’s warenhuis de eerste . De Duitse klokkenmaker Matthias Hohner bouwt de eerste nog steeds gangbare vorm van de en richt in datzelfde jaar zijn succesvolle instrumentenfabriek op.
1858 De Brit Charles Darwin verkondigt zijn : doel-oorzakelijkheid en aanpassingsvermogen vervangen de tot dan toe idealistische natuurbeschouwing. De Brit Charles Wheatstone voert het in en levert daarmee een wezenlijke bijdrage tot het versnellen van de telegrafische communicatie.
1859 De Fransman Gaston Planté vindt de (her)oplaadbare elektrische batterij, de uit. De Amerikaan Edwin Drake verricht bij Titusville (Pennsylvania) de eerste economisch belangrijke , en luidt daarmee de industriële exploitatie van de aardolie in. De Fransman Ferdinand Carre construeert een met ammoniak werkende voor het vers houden van levensmiddelen.
1860 De Franse uitvinder Jean Joseph Etienne Lenoir construeert de voor verbrandingsmotoren. De Fransman Jean J. Etienne Lenoir construeert de eerste goed werkende, maar nog oneconomische motor> voor het aandrijven van een voertuig
1861 De Fransman Pierre Michaux voert de serieproductie bij de rijwielen> in. Van zijn »Michaulineu« met een groot voor- en klein achterwiel worden er in de jaren ’60 dagelijks 200 stuks gemaakt. De Amerikaan Richard J. Gatling vindt het zelfladende uit. John P. Charlton uit Philadelphia krijgt het copyright voor de . Hij verkoopt zijn rechten aan de papierfabrikant Harry L. Lipman, die de kaart met versiering uitbrengt.
1862 De Duitser Friedrich Wöhler synthetiseert met het acetyleen een in de navolgende tijd belangrijk . De Brit Alexander Parks vervaardigt voor het eerst . John Wesley Hyatt uit de VS vindt in 1869 eveneens deze thermoplastische kunststof uit, en brengt die met succes op de markt als vervanging voor ivoor bij o.a. knopen en biljartballen. De Fransman Alphonse Beau de Rochas krijgt het patent op de motor>, maar onderkent niet de baanbrekende betekenis van deze uitvinding; het patent raakt in vergetelheid. De Duitser Felix Hoppe-Seyler zondert de rode hemoglobine af.
1863 De Duitse fysicus Hermann Helmholtz legt met zijn werk »Die Lehre von den Tonempfindungen« (De Leer van het Klankgevoel) de grondslag voor het moderne . De Duitser Joseph Wilbrand ontdekt de trinitrotoluol (thans …tolueen) = TNT, die vooral militair gebruikt wordt. De Ier John Tyndall vreest voor een op de lange duur, als de hoeveelheid gassen (o. a. CO2), die geen infraroodstraling doorlaten, toeneemt.
1864 De Ier Thomas Andrews ontdekt het bij het vloeibaar maken van gassen, en berekent deze voor elk gas; een van de basisvoorwaarden voor veiligheidsnormen, bijv. bij vloeistoftanks en -vaten. De Brit John Herschel publiceert een grote , die de basis voor alle volgende catalogi van dit genre wordt.
1865 De Duitser Carl von Steinheil ontwerpt de eerste . De uit de VS afkomstige Linus Yale laat het cilinderslot patenteren, het eerste noemenswaardige voor huisdeuren.
1866 Werner von Siemens luidt met de ontwikkeling van de de sterkstroomtechniek in. De Duitser Carl von Voit ontwikkelt in het kader van zijn onderzoeken over voeding en de grondstofwisseling-test. De Duitser Alfred Nobel maakt de relatief veilig te hanteren springstof en richt in de volgende jaren in alle grote industrielanden op. De Oostenrijker Peter Mitterhofer uit Zuid-Tirol presenteert aan het keizerlijk hof een verbeterd model van de door hem, in het jaar daarvoor, uitgevonden eerste bruikbare van hout en blik.
1867 De Duitser Heinrich Gerber bouwt de eerste vrijdragende brug> (cantilever-) over de Main. De Amerikaan Christopher Sholes uit de VS ontwikkelt een , die in verbeterde vorm vanaf 1873/74 door de firma Remington machinaal geproduceerd wordt. De Amerikaan George Westinghouse vindt in dit jaar de voor treinen. George Hammond uit de VS bouwt de eerste treinwagon>; hij werkt met ijskoeling, en is bedoeld voor het transport van vers vlees. De Fransman Georges Leclanche maakt een elektrische , die gebruikt wordt in zaklantaarns en kinderspeelgoed.
1868 In het Parijse Parc de St. Cloud wordt in dit jaar een locipède-race> over 2 km gehouden. In het volgende jaar vindt de eerste wielerwedstrijd> van Parijs naar Rouen plaats over een afstand van 130 km.
1869 De Belg Zénobe Gramme bouwt de , die door middel van een ringanker een ononderbroken gelijkstroom produceert. Daarmee verbetert hij de door Werner von Siemens geconstrueerde dynamomachine aanzienlijk. De Amerikaan William F. Semple uit Ohio krijgt in dit jaar een patent op »chewing gum«, een mengsel van gummi en enkele smaakstofften. Vanaf 1900 wordt industrieel vervaardigd. De Fransman Hippolyte Mége-Mouriés maakt in het kader van een door keizer Napoleon III georganiseerde wedstrijd een , in eerste instantie uit dierlijke vetten. Hij noemt het vanwege de parelkleur naar het Griekse woord hiervoor, »Margaron«. De Zwitser Johann F Miescher ontdekt een substantie, die van de tot dan toe onderzochte proteïnen verschilt, en die hij »nuclein« (»kern«) noemt; hij heeft de ontdekt, die in de cellen van alle levende wezens voorkomen. De Duitser Lothar Meyer en de Rus Dmitrij I. Mendelejew zetten gelijktijdig, maar onafhankelijk van elkaar het op.
1871 De Brit Joseph W. Swan vervangt bij het aanbrengen van een laag op fotografische platen collodium door gelatine, en maakt daarmee de kwalitatief betere en eenvoudiger te hanteren »droge plaat«, die nieuwe markten ontsluit voor de . De Brit James K. Starley construeert de eerste fietswielspaken van metaal voor de locipède>.